Młody jęczmień – zielona moc antyoksydantów

Jęczmień należy do roślin, które są najdłużej uprawiane przez człowieka. Pierwsze informacje na jego temat pochodzą z Bliskiego Wschodu i datowane są na VII wiek p.n.e. Uprawiane w celach spożywczych formy jęczmienia należą do jednego gatunku – jęczmienia zwyczajnego. Istotne znaczenie dla popularności tego zboża mają jego walory odżywcze. Jęczmień stanowi bogate źródło aminokwasów m.in. tryptofanu, kwasu glutaminowego, alaniny, kwasu asparaginowego czy metioniny. Dodatkowo w swoim składzie zawiera witaminy rozpuszczalne w tłuszczach: A, E, K i rozpuszczalne w wodzie: witamina C oraz witaminy z grupy B. Najważniejsze składniki mineralne, których dostarcza to: cynk, selen, fosfor, potas, wapń, jod, żelazo, magnez, mangan. Natomiast kwasy tłuszczowe występujące w jęczmieniu to: kwas linolenowy i linolowy.  

Jęczmień jako żywność funkcjonalna

Żywnością funkcjonalną określamy produkty spożywcze, które oprócz dostarczania niezbędnych dla organizmu składników odżywczych przyczyniają się również do poprawy stanu zdrowia i samopoczucia, a także zmniejszania ryzyka zachorowań na wybrane jednostki chorobowe.

Jęczmień uznawany jest za żywność funkcjonalną dzięki zawartości witaminy C, polifenoli, chlorofilu czy aminokwasów. Jednakże w badaniach naukowych wykazano, że na ilość i obecność tych substancji, istotny wpływ ma wiek rośliny. Najwięcej znajduje się ich w młodym jęczmieniu określanym jako sadzonki rosnące do 200 godzin od momentu wykiełkowania i do osiągnięcia wysokości pomiędzy 20 a 30 cm. Na zawartość oraz dostępność substancji prozdrowotnych oprócz wieku wpływa również postać, pod jaką przyjmowany jest jęczmień. Najbogatszym źródłem substancji bioaktywnych jest sok świeżo wyciśnięty z liści młodego jęczmienia. Jest on jednak bardzo rzadko dostępny w regularnej sprzedaży. Równie cenny z uwagi na wysoką zawartość korzystnych dla zdrowia sub­stancji, w tym enzymów, a przy tym powszechniejszy, jest proszek, który powstaje podczas odparowania soku. W tej postaci najczęściej miesza się go z wodą lub sokami owocowymi, co zwiększa jego przyswajalność. Młody jęczmień jest dostępny także w formie tabletek lub kapsułek. 

Wpływ diety bogatej w preparaty młodego jęczmienia na zdrowie

Zarówno polifenole występujące w liściach jęczmienia jak i witamina C wykazują działanie przeciwnowotworowe i przeciwzapalne. Spośród polifenoli głównymi przeciwutleniaczami są flawonoidy, które mają silną zdolność wychwytywania wolnych rodników i utleniania antylipidowego. Przyczyniają się w ten sposób do hamowania procesów starzenia się komórek.  

W badaniach naukowych wykazano korzystne oddziaływanie suplementacji diety proszkiem z liści młodego jęczmie­nia na metabolizm węglowodanów u pacjen­tów z cukrzycą typu 2 poprzez obniżanie poziomu cukru we krwi oraz poziomu hemoglobiny glikowanej (HbA1c).

Ponadto, w badaniach klinicznych przeprowadzonych z udziałem ochotników i pa­cjentów z łagodnymi zaparciami stwierdzono, że suplementacja diety sproszkowanymi liśćmi jęczmienia w ilości od 6 g (2,2 g błonnika) do 10 g (3,6 g błonnika) powodowała zwiększenie ciężaru kału i częstotliwości wypróżnień.

Dodatkowo, dzięki dużej zawartości chlorofilu spożycie młodego jęczmienia rekomendowane jest w przypadku bólów żołądka, niestrawności lub zaparć.

Młody jęczmień spełnia więc zarówno rolę substancji dostarczającej niezbędne składniki odżywcze dla organizmu, jak i funkcje dodatkowe – hamując procesy starzenia organizmu czy działając przeciwzapalnie przyczynia się do poprawy stanu zdrowia. Podczas wielu lat badań do tej pory nie wykazano żadnych negatywnych skutków jego zażywania. Jest produktem, który urozmaica dietę i wzbogaca ją, jednak ze względu na zbyt niską wartość kaloryczną nie będzie nigdy stanowił podstawy żywienia.

W celu wprowadzenia regularnego zdrowego odżywiania podczas planowania żywienia i podczas przygotowywania posiłków bardzo istotne jest wykorzystywanie takich produktów jak młody jęczmień. Jednocześnie pozwalają one poznawać nowe smaki, są wartościowym elementem diety i powodują, że zdrowe odżywianie nie jest nudne i monotonne, ale smaczne i ciekawe.

Źródła: 

Shimada R., Oku K., Katayama M., Takano A., Sugawa-Katayama Y. Effects of young barley leaf powder on irritable bowel syndrome in rats. Trace Nutrients Research 33: 106-111. 2016.

Kawka K., Lemieszek M.K. Prozdrowotne właściwości młodego jęczmienia. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu. 23 (1): 7–12. 2017.

Samsonowicz M., Regulska E. Porównanie składu i właściwości antyoksydacyjnych ekstraktów siewek jęczmienia i pszenicy. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. 593: 63–72. 2018.

Ibrugger S., Kristensen M., Poulsen M.W., Mikkelsen M.S., Ejsing J., Jespersen B.M., Dragsted L.O., Engelsen S.B., Bugel. Extracted Oat and Barley b-Glucans Do Not Affect Cholesterol Metabolism in Young Healthy Adults. Journal of Nutrition. 143: 1579–1585. 2013.